ประวัติโรงเรียนบ้านเหมือดขาว

          โรงเรียนบ้านเหมือดขาว  เริ่มก่อตั้งเมื่อวันที่ 6 มิถุนายน  2466  โดยรองอำมาตย์โทพิสิต  สุรินทร์รัตน์  ขณะนั้นดำรงตำแหน่งนายอำเภอฟ้าหยาด  (อำเภอมหาชนะชัยในปัจจุบัน)  โดยมอบหมายให้         นายแก่น  สัณฑมาตย์  ศึกษาธิการอำเภอเป็นผู้ดำเนินการจัดตั้ง  โดยอาศัยศาลาวัดบ้านเหมือดขาวเป็นที่จัดการเรียนการสอนซึ่งมีสภาพชำรุดทรุดโทรมเป็นอย่างมาก  โดยให้ชื่อว่า  โรงเรียนประชาบาล  ตำบลม่วง  3

(วัดบ้านเหมือดขาว)  หมู่ที่ 7  ตำบลม่วง  อำเภอมหาชนะชัย  จังหวัดยโสธร  มีเขตบริการ 3 หมู่บ้าน  คือ  บ้านเหมือดขาว  บ้านบัวขาว  บ้านโพธิ์ศรี  มีนักเรียนทั้งหมด  152  คน  นักเรียนชาย  87  คน  นักเรียนหญิง  65  คน  จัดการศึกษาแบบให้เปล่า   ตั้งแต่ชั้น  ป. 1– ป. 6  ตามหลักสูตรประถมศึกษาของกระทรวงธรรมการ

          การก่อตั้งโรงเรียนครั้งแรกใน  พ.ศ. 2466  ใช้ศาลาวัดเป็นอาคารเรียน  แต่ศาลานั้นเก่าและชำรุดทรุดโทรม  ประชาชนส่วนใหญ่ในหมู่บ้านยากจน  แต่ก็มีความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา  จึงมีผู้บริจาคทรัพย์และวัสดุก่อสร้าง  เช่น  เสาไม้  และหญ้าคาเพื่อต่อเติมศาลาให้เป็นอาคารเรียนให้เพียงพอสำหรับนักเรียน  152 คน

          การดำเนินการต่อมาคือ  การหาบุคลากรที่จะมาเป็นครูเพราะประชาชนส่วนใหญ่ในละแวกนั้นไม่รู้หนังสือ  ทางราชการจึงมอบให้พระเป็นผู้ดำเนินการสอน  โดยคัดเลือกจากพระสงฆ์ที่อ่านออกเขียนได้ทำการสอน  โดยทางราชการได้แต่งตั้งพระโฮม  สมกอง  ดำรงตำแหน่งครูใหญ่  พระสิงห์  วงษ์คำ  เป็นครูน้อยและต่อมาพระโฮม  ได้ลาสิขาบทออกมาและรับตำแหน่งครูใหญ่ต่อไป  จนถึงวันที่ 5 มิถุนายน  2496

          พ.ศ.   2482 ทางราชการมีนโยบายให้โรงเรียนที่อยู่ในวัดย้ายออกจากวัด  ชาวบ้านจึงได้ประชุมเพื่อหารือเรื่องการจัดสรรที่ดินสร้างโรงเรียน  เห็นว่าพื้นที่ทางทิศทางทิศตะวันออกหมู่บ้านถูกทิ้งร้างเนื่องจากเจ้าของที่เดิมย้ายไปอยู่ที่อื่นเพราะสาเหตุความยากจนนั้น  เหมาะสมที่จะสร้างโรงเรียน  จึงได้ย้ายโรงเรียนมาอยู่  ณ  ที่นั้น  ซึ่งห่างจากที่เดิมประมาณ 1 กิโลเมตร  ในพื้นที่ 4 ไร่  ต่อมาได้รับงบประมาณสมทบจากทางราชการก่อสร้างอาคารเรียน  1,000  บาท  สร้างอาคารเรียนขนาด 2 ห้องเรียน  พอถึงฤดูฝนน้ำท่วมโรงเรียนทุกปี  ทำให้ต้องหยุดโรงเรียนเป็นระยะเวลานานทุกปี  เกิดความยากลำบากในการเรียนการสอนเป็นอย่างมาก 

          ต่อมาในปี  2518  คณะกรรมการศึกษา  ครู  และผู้ปกครองได้ประชุมปรึกษากัน  เห็นสมควรย้ายโรงเรียนไปที่ตั้งแห่งใหม่  ซึ่งเป็นที่รกร้างว่างเปล่าและมีเนื้อที่มากกว่าที่ตั้งโรงเรียนเดิม  จึงทำหนังสือขออนุญาตย้ายโรงเรียนและได้รับอนุญาตและสร้างใหม่ในปี  พ.ศ. 2518  โดยย้ายมาอยู่ที่หมู่ที่ 7  บ้านเหมือดขาว  ตำบลม่วง  อำเภอมหาชนะชัย  จังหวัดยโสธร  (  ณ  ที่ตั้งปัจจุบัน)  โดยใช้ชื่อใหม่ว่า  “โรงเรียนบ้านเหมือดขาว” และยังมีนักเรียนบ้านบัวขาวมาร่วมเรียนหนังสือด้วย  แต่ต่อมาภายหลังได้เลิกมาเรียนเนื่องจากบ้านบัวขาวได้ก่อตั้งโรงเรียนขึ้นมาเช่นกัน

          พ.ศ.  2535  โรงเรียนได้ลงมือพัฒนาโรงเรียนในด้านต่างๆ  เพื่อเอื้อต่อการจัดการเรียนการสอน  ดังนี้  ตัดแต่งไม้ใหญ่ที่เห็นว่าจะก่อให้เกิดอันตรายแก่นักเรียนและทรัพย์สินของทางราชการ  กำจัดหญ้าคา  ขยายสนามฟุตบอล  สร้างสนามวอลเลย์บอล  สนามตะกร้อ  สนามแชร์บอล  ทำแปลงเกษตร  สร้างโรงเรือนสำหรับเลี้ยงไก่  คอกวัว  และบ่อเลี้ยงปลา

          การพัฒนาครั้งนี้ทำให้เกิดผลดีต่อการจัดการเรียนการสอนเป็นอย่างมาก  ได้แก่

1.       ผลิตผลจากการเกษตรใช้สนับสนุนโครงการอาหารกลางวัน

2.       ส่งเสริมการเรียนวิชาเกษตร  ให้นักเรียนได้ปฏิบัติจริง  และนำไปใช้ในชีวิตจริง

3.       ส่งเสริมวิชางานบ้าน  โดยนำผลิตผลไปประกอบอาหาร

4.       มีสนามกีฬาให้เยาวชนได้ออกกำลังกาย  และฝึกซ้อมกีฬา  ช่วยแก้ไขปัญหายาเสพติดและการมั่วสุมเล่นการพนัน  นอกจากนี้ยังทำให้นักเรียนได้มีโอกาสเป็นนักกีฬาในระดับต่างๆซึ่งสร้างชื่อเสียงให้แก่ตนเองและโรงเรียนอีกด้วย

ปัจจุบันโรงเรียนบ้านเหมือดขาวเปิดทำการสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาล  1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่  6